خلاصه
امروزه تجارت خارجی و مراودات بازرگانی از مهمترین مباحث مطرح شده در اقتصاد بینالملل میباشد. توسعه صادرات و گسترش بازارهای هدف در قالب استراتژی رشد صادرات محور و واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و سرمایهای در قالب استراتژی رشد واردات محور، مهمترین راهکارها برای رسیدن به رشد و توسعه پایدار می‌باشند. در همین راستا این گزارش به بررسی وضعیت عملکرد تجارت خارجی استان فارس با استفاده از شاخصهای مزیت نسبی طی دوره ۹۵-۱۳۹۲ مي‌پردازد.
بر اساس نتایج بدست آمده صادرات استان به دلیل افزایش مراودات تجار ناشی از لغو تحریمها در دوره مورد بررسی سیر صعودی داشته به صورتی که بیشترین صادرات به لحاظ حجم و ارزش در سال ۱۳۹۵ محقق شده است. در سال مذکور بالغ بر ۸/۲ میلیون تن از کالاهای تولید شده در استان به ارزش تقریبی ۹/۰ میلیارد دلار صادر شده است که نسبت به سال گذشته به لحاظ وزن ۳۸ درصد و به لحاظ ارزش ۴۱ درصد رشد داشته است و سهم صادرات غیرنفتی استان از کل صادرات غیرنفتی کشور به ۱/۲ درصد رسیده لیکن این سهم با توجه به ظرفیت‌های استان و سهم ۵ درصدی آن در تولید ناخالص داخلی کشور مناسب به نظر نمی‌رسد. از طرف دیگر حدود ۵۰ درصد از صادرات استان به کشورهای عراق و امارات صادر میشود که این موضوع میتواند باعث نوسان و آسیبپذیری صادرات شود و بایستی با بازاریابی مناسب، کشورهای هدف محصولات تولیدی استان را افزایش داد.
در بحث واردات در طی سالیان گذشته همواره کاهش و رشد منفی وجود داشته است به صورتی که در سال ۱۳۹۲ واردات کالا از از گمرکات استان ۲۸۱ میلیون دلار بوده که این رقم با طی روندی نزولی در سال ۱۳۹۵ به ۸۹ میلیون دلار کاهش پیدا کرده و سهم استان به ۲/۰ درصد رسیده است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و امکانات و تجهیزات مناسب استان بایستی با ایجاد مشوق و تبلیغات، سهم گمرکات استان از واردات را افزایش داد.
بررسی وضعیت مزیت نسبی بخشها و محصولات عمده صادراتی استان با استفاده از شاخصهای مزیت نسبی آشکار شده و مزیت نسبی آشکار شده متقارن نشان میدهد در بین بخشهای اقتصادی تنها بخش صنعت به دلیل سهم پائین صادرات این بخش نسبت به کشور فاقد مزیت نسبی بوده و در سایر بخشها مزیت نسبی وجود داشته است. بیشترین مزیت نسبی مربوط به بخش معدن با میانگین ۵۳/۰ بوده و فرش دستباف و صنایع دستی و کشاورزی با میانگین به ترتیب ۴۵/۰ و ۴۴/۰ در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.
بررسی ۱۵ نوع از اقلام عمده صادراتی مربوط به بخشهای مختلف نشان میدهد انجیر، بستنی، شیرین بیان و خرما با میانگین مزیت نسبی به ترتیب ۹۳/۰، ۸۲/۰، ۸۲/۰ و ۷۵/۰ بیشترین مزیت نسبی را در بین اقلام عمده به خود اختصاص دادهاند و آب معدنی و پسته با میانگین مزیت نسبی ۳۵/۰- و ۷۳/۰- فاقد مزیت نسبی در صادرات می‌باشند.